یکی از بیماریهای مربوط به معده که بیشتر افراد از آن ترس دارند، سرطان معده است. در این نوع سرطان سلولها به صورت غیر طبیعی رشد میکند. معده یک کیسه عضلانی است که در نیمه بالایی شکم، درست در زیر دنده قرار دارد. این قسمت غذایی که شما میخورید را دریافت کرده و نگه میدارد، سپس آن را تجزیه و هضم میکند. سرطان معده میتواند روی قسمتهای مختلف معده تاثیر بگذارید. در این مقاله میخواهیم این سرطان را به طور کلی مورد بررسی قرار دهیم و علائم، نحوه درمان و دلایل آن را مورد بررسی قرار دهیم. پس با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
سرطان معده چیست؟

سرطان معده یا به انگلیسی (Gastric Cancer) زمانی اتفاق میافتد که سلولهای سرطان روی پوشش داخلی معده ایجاد میشوند. این سرطان به عنوان دومین عامل مرگ و میر و چهارمین سرطان شایع در جهان به شمار میرود که یکی از بد خیمترین سرطانهای رایج در جهان است. بیماری سرطان معده به صورت خاموش و آهسته از معده شروع شده و معمولا در مراحل اولیه علائم خاصی ندارد. به همین دلیل معمولا بیشتر بیماران دیر متوجه آن شده و روند درمان سختتری را تجربه میکنند. اما اگر این سرطان زودتر یا به موقع تشخیص داده شود، میتوان آن را کنترل و البته درمان کرد. هر چقدر این سرطان زودتر تشخیص داده شود، احتمال بهبودی و معاجله بیماری نیز بیشتر خواهد بود. همچنین هزینه درمان آن نیز کمتر میشود.
تقریبا پنج درصد از بیمارانی که سرطان معده دارند، زر چهل سال هستند. ناگفته نماند که در بیشتر کشورها امکان انجام برنامههای غربالگریهای سرطان زودهنگام وجود ندارد. میزان ابتلای این سرطان در بین جوانان در کشورهای غیر آمریکایی به مرور زمان کمتر شده است. به طور کلی این سرطان در بین بزرگ سالان و میان سالان کمتر دیده شده و در بین جوانان کمتر از 40 سال شایع نیست.
در واقع در هر ده نفری که به این سرطان مبتلا هستند، نه نفر آنها بیش از 50 سال سن دارند. سن بروز این بیماری در تمامی دنیا به جز ایران 60 سال شناخته میشود اما در ایران این سن ده سال کمتر است. به دلیل اینکه این بیماری دیر تشخیص داده میشود، طول عمر سرطان معده حدود 5 سال اعلام شده است. البته برخی اوقات اگر فرد با موفقیت درمان شود، این بازه ممکن است کمتر شود. در نتیجه اگر شما با علائم سرطان معده و راههای تشخیص آن بیشتر آشنا شوید، میتوانید جهت درمان آن سریعتر اقدام کنید.
انواع سرطان معده
سرطان معده به دو نوع شایع و غیر شایع تقسیم میشود که در این بخش قصد داریم درمورد آنها صحبت کنیم.
آدنوکارسینوم (Gastric Adenocarcinoma)
این دسته شایعترین نوع بیماری سرطان عده تقسیم شده که به دو نوع رودهای منتشر تقسیم میشود. نوع رودهای آن معمولا قسمت از روده کوچک افراد مسن بالای 80 سال را درگیر میکند. اما نوع منتشر آن یک نوع سرطان است که بیشتر در گروه خونی A و افرادی که جوانتر هستند، مشاهده میشود.
تومور استرومال گوارشی (Gastrointestinal Stromal Tumor یا GIST)
این نوع سرطان معده غیر شایع بوده و شروع آن معمولا از سلولهای بینابینی کاجال است.
لیومیوسارکوم (Gastrointestinal Leiomyosarcoma)
نوع دیگر این سرطان، سرطان معده غیر شایع است که بافت لامیناپروپریا یا ماهیچههای صاف معده را درگیر میکند.
کارسینویید (Gastrointestinal Carcinoid)
این سرطان معمولا چندان شایع نبوده و به ندرت به سایر اندامها متاستاز داده و بیشتر از قسمت مخاطی طاق معده شروع میشود.
لنفوما (Gastrointestinal Lymphoma)
لنفوما نیز یک نوع سرطان غیر شایع است که بخشی از لوله گوارش و معده را درگیر میکند.
علائم سرطان معده کدامند؟
همانطور که در ابتدای این مقاله گفتیم، سرطان معده مانند سرطان کبد در مراحل اولیه نشانهای ندارد و معمولا نشانههای آن در مراحل پیشرفته ظاهر میشوند. البته ناگفته نماند که علائم این دو سرطان تا حد زیادی شبیه هم بوده و معمولا با توجه به بدن بیماری فرق میکند. از جمله از علائم سرطان کبد که معمولا با سرطان معده شباهت دارد شامل درد کتف سمت راست، نفخ شکم، زردی پوست و … هستند که نباید با سرطان معده اشتباه گرفته شود.
در این بخش برخی از علائم سرطان معده را برای شما شرح میدهیم. اما به یاد داشته باشید هر کدام از این علائم به تنهایی نشانه داشتن سرطان معده نیستند. اما در صورتی که احساس کردید خودتان یا نزدیکانتان با این علائم را دارند، به پزشک متخصص گوارش مراجعه کنید. در نتیجه در صورت صلاحدید پزشک برای انجام آزمایشها، تشخیص شما انجام میشود.
مطلب مشابه: همه چیز درباره سرطان خون از دلایل ایجاد تا انواع آن و روش های درمانی
علائم اولیه سرطان معده
برخی از علائم اولیه سرطان معده شامل موارد زیر هستند که باید به آنها توجه کنید:
سوء هاضمه
نفخ بعد از غذا خوردن
سوزش سر دل
حالت تهووع
از دست دادن اشتها
احساس ساری حین غذا خوردن
یادتان باشد که هر نوع سوء هاضمه یا سوزش سرد دل بعد از غذا نشانه سرطان معده نیست. اما در صورتی که این علائم تکرار شدند و ادامه پیدا کردند و احساس کردید که اوضاع شما وخیمتر شده است، باید به متخصص گوارش مراجعه کنید.
علائم پیشرفته سرطان معده
بعد از رشد غده سرطانی، علائم وخیمتری خود را نشان میدهند که اعم از:
درد معده
خون در مدفوع یا مدفوع سیاه
از دست دادن اشتها
کاهش وزن بی دلیل
خستگی
برجستگی و تورم در معده (ناشی از تجمع مایعات))
کم خونی (در چنین شرایطی تعداد گلبولهای قرمز بیشتر شده و فرد احساس خستگی و تنگی نفس میکند)
زردی پوست و سفیدی چشم
اسفراغ خونی
اسهال خونی
اسهال یا یبوست
سختی بلع
علائم سرطان معده در جوانان
با وجود اینکه این سرطان یک سرطان خاموش محسوب میشود و در جوانان گاهی حتی در مرحله پیشرفته نیز تشخیص داده نمیشود، اما کاهش وزن به صورت ناگهانی میتواند علائم بروز آن در بزرگسالان باشد. در صورتی که بدون دلیل و به صورت ناگهانی وزن زیادی از دست دادید، پیشنهاد میکنیم به متخصص گوارش مراجعه کنید. از جمله از علائم سرطان معده شامل موارد زیر هستند:
کاهش وزن ناگهانی درد معده طولانی مدت
احساس سیری در حین غذا خوردن
سوزش طولانی مدت سر دل
استفراغ
این بیماری در بزرگسالان بیشتر مشاهده میشود اما اگر علائم مذکور را به طور مکرر و در طولانی مدت تجربه کردید، حتما به یک پزشک متخصص مراجعه کنید.
علائم سرطان معده در کودکان
سرطان معده در کودکان بسیار نادر است اما همچنان کودکان نیز ممکن است به این سرطان مبتلا شوند. بیشتر بیمارانی که در سنین کم به این سرطان دچار میشوند، علائمی نشان نمیدهند تا زمانی که سرطان به بخشهای دیگر بدن متاستاز داده باشد. در صورتی که کودک علائم زیر را از خود نشان داد، باید هر چه سریعتر به یک پزشک متخصص مراجعه شود:
درد شکمی
کاهش اشتها
از دست دادن وزن بدون هیچ دلیل
تهوع
استفراغ
اسهال
یبوست
سرگیجه و ضعف
همچنین این نوع سرطان باعث کم خونی میشود که علائم زیر را به دنبال دارد:
سرگیجه
رنگ پریدگی
ضعف
بی حالی
خستگی
علائم سرطان معده و کبد
در صورتی که سرطان معده شما به کبد نیز متاستاز داده باشد و هر دو سرطان بدن شما را درگیر کند، احتمالا علائم زیر را دارید که شامل موارد زیر هستند:
درد یا احساس ناخوشی در سمت راست شکم
احساس تهوع و بیماری
کاهش وزن و از دست دادن اشتها
شکم ورم کرده (آسیت)
زردی یا همان زرد شدن پوست و ملتحمه چشم
خارش داشتن پوست
چگونه بفهمیم سرطان معده داریم؟
در صورتی که در خانواده خود سابقه ابتلا به سرطان معده دارید، ممکن است با خواندن این مقاله استرس گرفته باشید.
ممکن است بخواهید بدانید که چگونه میتوانید بفهمید که سرطان معده دارید یا خیر؟ در نتیجه میخواهیم در این بخش این موضوع را مورد بررسی قرار دهیم. یکی از راحتترین و ابتداییترین راههایی که میتوانید با کمک آن به داشتن یا نداشتن این نوع سرطان پی ببرید، توجه به علائم است. بدین ترتیب شما باید ببینید که علائم بالا یا بیشتر آنها را دارید یا خیر. در صورتی که تمامی یا بیشتر این علائم را دارید، به هیچ وجه به این علائم بی توجهی نکنید و برای رفتن به پزشک اقدام کنید. هنگام رفتن پیش پزشک او غربالگریها و تستهای سرطان معده را برای شما تجویز میکند.
مطلب مشابه: دلیل ابتلا به سرطان پروستات؛ علائم و روش های درمان این سرطان
نحوه تشخیص سرطان معده
همانطور که در بخشهای قبلی گفتیم، در صورتی که دکتر تشخیص دهد که ممکن است سرطان معده داشته باشید، آزمایشهای زیر را برای شما تجویز میکند.
آندوسکوپی- آزمایش تشخیص سرطان معده
آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی یکی از روشهایی است که جهت تشخیص این سرطان مورد استفاده قرار میگیرد. دکتر متخصص با کمک آندوسکوپ داخل معده، مری، اثنی عشر (ابتدای داخل روده کوچک) را بررسی کرده و در صورت نیاز از این اندامها نمونه برداری میکند. در چنین شرایطی در صورتی که زخم، خونریزی یا عفونتی وجود داشته باشد، تشخیص داده میشود. برای انجام این آزمایش هم میتوان از بی حسی و هم میتوان از بیهوشی استفاده کرد.
بیوپسی
روش دیگر برای تشخیص سرطان معده، نمونه برداری یا بیوپسی است. در این روش، از آزمایشگاه پاتولوژی استفاده میشود. در واقع بخشی از بافت یا سلول بدن با کمک آندوسکوپی برداشته شده و زیر میکروسکوپ قرار میگیرد. در صورتی که تغییرات سرطانی در سلولها مشاهده شود، فرد باید برای درمان خود قدم بردارد.
آزمایشات تصویر برداری
برای به دست آوردن تصویری از درون بدن شما، پزشک برخی از آزمایشات تصویر برداری همچون CT اسکن و اشعه ایکس را برای شما تجویز میکند. پزشک ممکن است به دلایل زیادی این آزمایشات را برای شما بنویسد که این دلایل شامل موارد زیر هستند:
یکی از این دلایل این است که پزشک به وجود سرطان معده در بدن شما مشکوک شود. تصویر برداری به پزشک کمک میکند تا درمورد بودن یا نبودن سرطان در بدن شما مطمئن شود. بدین ترتیب در صورت لزوم از تستهای تکمیلی کمک میگیرد.همچنین ممکن است پزشک به متاستاز شک کرده و میخواهد بداند که سرطان تا کجای بدن انتشار یافته است. در نتیجه برای این آزمایشها و بررسیهای تصویری درخواست میدهد.
ممکن است پزشک برای اینکه بفهمد آزمایشهای تصویربرداری برای تشخیص این مسئله که برای درمان موثر هستند یا خیر برای شما تجویز کند.سی تی اسکن محل سرطان را در شکم مشخص میکند. به عنوان مثال زمانی که سرطان فرصت متاستاز دادن به اندامها و گرههای لنفاوی را داشته است، سی تی اسکن برای رد و تایید آن تجویز میشود.
همچنین سی تی اسکن گاهی برای بررسی تودههای سرطانی و بیوپسی گرفتن دقیقا آن نیز مورد استفاده قرار میگیرد. با هدایت و تصویربرداری سی تی اسکن، بیوپسی از توده سرطانی گرفته میشود.برای تشخیص داشتن یا نداشتن این بیماری یک عکس برداری رنگی با کمک مایعی به نام بریم درخواست میشود. بیماری این مایع را خورده و مایع وارد مری و معده او میشود. سپس رادیولوژیست از معده و مری او عکس میگیرد.
آزمایش خون برای تشخیص سرطان معده
این آزمایش با هدف بررسی وضعیت کلی بیمار درخواست میشود. همچنین پزشک زمانی که بخواهد سلامت کبد و کلیههای شما مطمئن شود، این آزمایش را تجویز میکند.
کولونوسکوپی(روده بزرگ)
بررسی روده بزرگ با کولونوسکوپی زمانی انجام میشود که سرطان برای بیمار تایید شود.
آزمایش مدفوع
پزشک برای اینکه بفهمد آیا در دستگاه گوارش شما خون وجود دارد یا خیر، این آزمایش با تجویز میکند و با دیدن آن به داشتن سرطان معده شما مشکوک میشود و برای آزمایشهای بعدی اقدام میکند.
علت سرطان معده چیست؟
درمورد علت اصلی این سرطان باید به شما بگوییم که دلیل اصلی سرطان معده هنوز کشف نشده است. اما با این وجود محققان فاکتورهای خطر زیادی را شناسایی کردند که ممکن است در بروز این سرطان نقش داشته باشند یا احتمال ابتلا به آن را افزایش دهند. طبق نظر پزشکان، این سرطان با تغییر DNA سلول معده شروع میشود. در حقیقت این دی ان ای است که به سلول میگوید چه کاری انجام دهد. با تغییرات به وجود آمده سلول این هشدار را دریافت میکند که باید بیشتر رشد کرده و همچنان با وجود رشد سلول های سالم، به رشد خود ادامه میدهد.
تجمع این سلولها باعث ایجاد توموری میشود که به بافت سالم حمله کرده و آن را از بین میبرند. با گذشت زمان، سلولها تقسیم میشوند و به نقاطهای دیگر اندامهای بدن حمله میکنند. عفونت ناشی از هیلوباکترپیلوری یکی از فاکتورهایی است که ریسک ابتلا به سرطان معده را تشدید میکند. این عفونت زخم معده و ورم معده شده (یا همان گاستریت) میشود. همچنین جنسیت فرد نیز در ابتلا به سرطان معده تأثیر زیادی دارد. زیرا مردان دو برابر زنان به این سرطان مبتلا میشوند. از دیگر فاکتورهایی که میتوانند سرطان معده را افزایش دهند به شرح زیر هستند:
پولیپ معده
کم خونی پرنیسیوز یا کم خونی ناشی از فقدان ویتامین ب ۱۲
چاقی و اضافه وزن
کار در محیطهای صنعتی که فرد با فلز، الوار، لاستیک، ذغال سنگ و چوپ سر و کار دارند.
زیاده روی در مصرف غذاهای شور، گوشت دودی و ترشیجات
مصرف سیگار و دخانیات (افراد سیگار دو برابر کسانی که سیگار نمیکشند، در معرض ابتلا به سرطان معده قرار دارند)
سابقه خانوادگی و سابقه ابتلا به سرطان معده
سن بالای ۵۵ سال
انجام برخی عملهای جراحی معده
آیا سرطان معده قابل درمان است؟
با توجه به آمار سرطان معده در ایران، سالانه ۱۰ هزار نفر به این سرطان مبتلا میشوند. در حقیقت ایران رتبه بیشترین آمار ابتلا به این سرطان را دارد. اما خوشبختانه این بیماری قابل درمان است. همانطور که اشاره کردیم، تشخیص زود هنگام این بیماری خطرناک میتواند به شما کمک کند که این بیماری را کاملا کنترل کنید.برای تشخیص و درمان این سرطان شما به متخصص گوارش و متخصص انکولوژی نیاز دارید. بدین ترتیب باید پزشکی مجرب برای این کار انتخاب کنید.
در صورت درمان نشدن این بیماری، ریهها، استخوان، کبد و غدد لنفاوی را تحت تاثیر قرار میدهد. در روند درمان پزشک سعی میکند تا از گسترش و رشد سلولها جلوگیری کند. به طور کلی روشهای درمانی این سرطان شامل موارد زیر هستند:
ایمونوتراپی مانند دریافت واکسن و دارو
این روش با کمک دارو سلولهای ایمنی بدن را تحریک کرده تا سلولهای سرطانی را مورد حمله قرار دهند. بیمارانی که در مرحله پیشرفته این سرطان قرار دارند و روشهای مختلفی را برای درمان این سرطان امتحان کردهاند، پزشک برای این افراد این روش درمان را تجویز میکند.
پرتو درمانی
در این روش از پرتوهای راديو اکتیو برای جهت از بین بردن سلولهای سرطانی معده استفاده میشود. البته پرتودرمانی به علت ریسک آسیب رساندن به اندامهای مجاور، معمولا روش متداولی برای درمان سرطان معده به شمار نمیرود. اما جهت درمان سرطان پیشرفته، درد شدید یا خونریزی، پرتودرمانی بهترین گزینه خواهد بود.
شیمی درمانی
این روش، روشی جهت جلوگیری از تکثیر سلولهای سرطانی از طریق داروهای سیتوتوکستیک است. شیمی درمانی اصلیترین روش درمانی سرطان معده محسوب میشود.این روش به تمامی قسمتهای بدن دسترسی داشته و به سلولهای متاستاز شده، حمله میکند.
عمل جراحی
این روش معمولا دوره نقاهت طولانی مدتی داشته و گاهی بیمار تا دو هفته باید در بیمارستان بررسی شود. در این عمل گاسترکتومی زیر تونال، بخشی از معده برداشته میشود اما در نوع کامل آن، جراح کل معده را بر میدارد.
درمان خانگی سرطان معده
برای درمان جدی این سرطان باید از متخصصان گوارش و انکولوژی کمک بگیرید. اما برای تسریع روند درمان و بهتر شدن حال بیمار میتوانید از این روشها کمک بگیرید. روشهای خانگی درمان سرطان معده شامل موارد زیر هستند:
مصرف بیشتر سیر میتواند سرطان را بهبود بخشیده و از طرفی متاستاز به کولون و سرطان روده بزرگ را کاهش میدهد.
جنسینگ نیز میتواند در بهبود سرطان معده تاثیر داشته و به شما کمک کند که درمان را با سرعت بیشتری طی کنید.
همچینن شما باید سعی کنید فیبر بیشتری مصرف کنید و از خوراکیهایی که سبزیجات بیشتری دارند، برای تکمیل رژیم غذایی خود استفاده کنید.
سرطان معده چند مرحله دارد؟
درمان این بیماری به وخامت حال، سن و سلامت کلی بیمار وابسته است. اما اطلاع از اینکه فرد در چه مرحلهای از درمان قرار دارد میتوانید به روند درمان او کمک زیادی کند. مراحل درمان سرطان معده به شرح زیر هستند:
مرحله صفر سرطان معده
در این مرحله تعدادی از سلولهای نا سالم داخلی بافت معده به سلول سرطانی تبدیل میشوند. معمولا بهترین روش درمان در این مرحله عمل جراحی است که طی آن پزشک کل معده بیماری یا قسمتهای آسیب دیده، همراه با تعدادی از غدد لنفاوی اطراف معده را از بدن خارج میکند.
مرحله یک سرطان معده
در مرحله اول غدد لنفاوی درگیر شده و تومورهای سرطانی در لایه مخاطی معده ایجاد میشود. راه درمان این مرحله هم جراحی و بیرون آوردن قسمت سرطانی معده یا کل معده است. جهت کوچک کردن تومور سرطانی پیش از عمل یا از بین سلولهای سرطانی پس از عمل، بهترین گزینه شیمی درمانی یا کمورادیوتراپی است.
مرحله دوم سرطان معده
در این مرحله احتمالا غدد لنفاوی نیز درگیر شده و سلولهای سرطانی به لایههای داخلیتر معده میرسند. جراحی و برداشتن بخش آسیب دیده یا کل معده و غدد لنفاوی روش درمان این مرحله است.
مرحله سوم درمان سرطان معده
در این مرحله کل معده و اندامهای نزدیک آن مانند روده کوچک و طحال درگیر میشوند. البته دربرخی موارد تنها غدد لنفاوی درگیر شده و این درگیری به اندامهای دیگر سرایت نمیکند. جراحی و برداشتن کل معده و شیمی درمانی روش درمانی پیشنهادی برای این مرحله محسوب میشود.
مرحله چهارم درمان سرطان معده
در آخرین مرحله درمانی سرطان معده، سلولهای سرطانی به کل بدن متاستاز داده و کبد، ریه و مغز را نیز درگیر میکند. در مرحله چهارم متاسفانه دیگر امکان درمان این سرطان وجود ندارد. درمانهای تجویز شده در این مرحله صرفا جهت کاهش علائم و کمتر درد کشیدن بیمار تجویز خواهند شد.
عوارض سرطان معده چیست؟
سرطان معده روی کارکرد معده تاثیر گذاشته و عملکرد آن را مختل میکند. بدین ترتیب سلامت بدن شما به خطر میوفتند و بدنتان ضعیف میشود. در چنین شرایطی اگر معده غذ را به درستی هضم نکند، روده در هضم آن به مشکل خواهد برد. همچنین در صورتی که مواد غذیی که باید در معده جذب شود، به حال خود رها میشوند، بدن سوء تغذیه گرفته و ویتامینها و مواد معدنی لازم نیز جذب نمیشوند.
جمعبندی
در این مقاله درمورد همه چیز درباره سرطان معده صحبت کردیم. این نوع سرطان، رشد غیر عادی سلولها در معده است. سرطان معده قسمتهای مختلفی از بدن را تحت تاثیر قرار داده و انواع مختلفی نیز دارد. از جمله از علائم این سرطان میتوان به سوء هاضمه، سوزش سر دل، نفخ بعد از غذا خوردن، حالت تهوع، از دست دادن اشتها، احساس سیری حین غذا خوردن و … هستند. تشخیص سرطان معده با کمک روشهایی مانند آندوسکوپی، بیوپسی، آزمایشات تصویر برداری، آزمایش خون، کولونوسکوپی و آزمایش مدفوع میتوان از داشتن یا نداشتن این نوع سرطان اطمینان پیدا کرد.
مطلب مشابه: سرطان سینه چیست؟ + 4 روش درمان و قطعی
نظرات کاربران