راهنمای انتخاب بهترین فرز انگشتی و مینیاتوری

پیش از انتخاب و خرید هر ابزاری باید بدانید که موارد مصرف و استفاده شما چقدر با مشخصات فنی و امکانات آن همخوانی دارد. این نکته در خانواده فرز مینیاتوری و فرز انگشتی هم دیده می‌شود. تنوع هر دو گروه این ابزارها در بازار کشور بالاست و برندها و مدل‌های متنوعی در سایزها و طراحی‌های مختلف در هر دو دسته ارائه شده‌اند. شاید شما هم قصد ساب زنی و حکاکی روی قطعات را دارید اما این سوال برایتان مطرح شده که فرز مینیاتوری بخرم یا فرز انگشتی؟ تفاوت کارایی این دو دستگاه در کجاست؟ بین تمام این اسم‌ها و برندهای معتبر ایرانی و خارجی، چه مدل فرز انگشتی و فرز مینیاتوری برای من بهتر است؟ با ما همراه باشید در این مطلب در خصوص راهنمای انتخاب بهترین فرز انگشتی و مینیاتوری طبق نیاز شما صحبت کنیم.

فرز مینیاتوری چیست؟

فرزهای حکاکی دستگاه‌هایی کوچک اما پر کاربرد و مفید در بسیاری از مشاغل در سراسر ایران و جهان هستند، که امروزه بدون آنها امکان حک، تراش و ساخت دقیق گروه بزرگی از لوازم و وسایل وجود ندارد. بر اساس تعریف شناخته شده و نقل قول از ویکی پدیا فرز میناتوری به این شکل تعریف می‌شود:

A rotary tool is a versatile handheld power tool with a variety of attachments and accessories that can be used for different tasks such as cutting, sanding, polishing, and engraving.

ترجمه:
«فرز مینیاتوری یا Rotary tool یک ابزار برقی دستی چندکاره است که با استفاده از سری‌ها و متعلقات مختلف، می‌تواند در کارهایی مانند برش، سنباده‌کاری، پرداخت و حکاکی مورد استفاده قرار گیرد.»

تمام پروژه‌ها و شغل‌هایی مثل جواهرسازی، تولید تزئینات و بدلیجات، تعمیرات و پرداخت های حساس و نیازمند دقت بالا، طراحی وسایل دقیق و ظریف و خلاصه مشابه این نوع کارها روی چوب، پلاستیک، فلزات، شیشه و… به یک فرز مینیاتوری احتیاج دارند.

فرز انگشتی چیست؟

سنگ فرز انگشتی یا Die Grinder با قدرت بیشتر و ابعادی بزرگتر نسبت به فرز مینیاتوری، کاربری قوی‌تر و سنگین‎‌تری نیز دارد. این ابزار یک نوع فرز باریک قلمی بوده که در توان‌های گوناگون و به شکل شفت کوتاه یا بلند، مخصوص پرداخت، برش، ساب و سایش، پلیسه گیری و… در فضاهای محدود و تنگ اما با قدرت بالا ارائه می‌شود.

اگرچه ظاهر این دو گروه ابزار شبه به‌هم است، اما بهتر است بدانید که برخلاف فرز مینیاتوری، دستگاه فرز انگشتی چندان امکان حکاکی ندارد و برای ایجاد شیار و یا طراحی دقیق و ظریف مناسب نیست.

نکات طلایی که باید هنگام خرید فرز مینیاتوری بدانید؟

حال اگر با توجه به موارد مصرفی و پروژه کاری خود می‌دانید که باید یک فرز حکاکی انتخاب کنید، بهتر است از پارامترهای مهم و موثر، امکانات و مشخصات فنی که انواع فرز مینیاتوری در بازار به شما عرضه می‌کنند آگاه باشید. در هنگام خرید فرز مینیاتوری باید به نکات مخفی و پنهانی دقت کنید! چرا که هر برند و مدل ممکن است برای برخی مشاغل انتخاب بهتری باشند و در مقابل، برای برخی کارها مناسب نباشند.

فرز مینیاتوری شارژی یا برقی؟

اولین سوالی که باید برای شما مطرح شود، نوع تغذیه دستگاه است؛ فکر می‌کنید فرز مینیاتوری برقی بهتر است یا شارژی؟ این دو ابزار در کار چه تفاوتی خواهند داشت؟ در جواب باید گفت که فرز حکاکی برقی محدودیت شیفت کاری ندارند، به منبع باتری و تمام شدن شارژ آن وابسته نیستند و می‌توانند در زمان طولانی کار کنند. البته که قدرت فرز مینیاتوری برقی نیز در طول مدت برش و حک کردن کاهش نخواهد داشت و افت نخواهد کرد. به عنوان مثال فرز مینیاتوری توسن 194 پارچه مدل 3513MDG194  و یا دستگاه برقی فرز مینیاتوری سیلور 172 پارچه مدل GT-RT 172 دو پیشنهاد جذاب برای کار طولانی هستند.

از طرفی فرز حکاکی شارژی به دلیل نداشتن کابل و وزن سبک، محدودیت و اجباری در یک فضای مشخص ندارد. نوع شارژی با باتری های داخلی لیتیومی، بدون نیاز به اتصال سیم، قابل انتقال به هر نقطه سخت و دشوار هستند؛ پس اگر جزو کسانی هستید که باید حکاکی را در ارتفاع، شرایطی محدود اما با قدرت بالا انجام دهید و برق شهری در دسترس شما نیست، خرید انواع فرز مینیاتوری شارژی مثل مدل‌های پرفروشی چون فرز مینیاتوری شارژی درمل 15 پارچه مدل 15-7760 یک راه حل صحیح خواهد بود.

طراحی، ابعاد و وزن دستگاه

یکی مهمترین مواردی در انتخاب فرز حکاکی طراحی ارگونومیک و وزن ابزار است. در نظر داشته باشید که شما قرار است تا چندین دقیقه و حتی ساعت انواع کارهای ساب و تراش، برشکاری و پرداخت و… را با فرز مینیاتوری انجام دهید. پس شکل و ابعاد آن باید به گونه‌ای باشد که:

به خوبی در دست یک انسان بالغ قرار بگیرد

با هر دو دست چپ و راست قابل کار باشد

از روی پوست دست نلغزد و باعث تعریق آن نشود

در زمان کوتاه باعث احساس خستگی نشود.

در بین مدل‌های ارائه شده بازار، اکثر برندها این موارد را رعایت می‌کنند اما شاید بتوان گفت که فرز مینیاتوری کرون مدل CT13428 با طراحی تفنگی و خاص خود و یا فرز مینیاتوری رونیکس 129 پارچه دیجیتال مدل 3401 به دلیل بدنه کاملا خوش دست، از بهترین‌ها باشند.

تعداد پارچه و اقلام همراه

بر روی فرزهای حکاکی طیف وسیعی از ابزارک‎های مخصوص مثل مته ها، پد پوست بره، پولیش، برس، فرچه، انواع سنباده، فرز فرم، تیغه و صفحه برش و ساب و… قابل نصب است. هر چقدر دستگاهی که می‌خرید اقلام همراه بیشتری داشته باشد، نیاز شما برای تهیه لوازم جانبی و مصرفی فرز مینیاتوری کمتر خواهد شد. این مساله در دستگاه فرز مینیاتوری سیلور 257 پارچه مدل GT-RT 257 به خوبی دیده می‌شود. ضمن اینکه برخی از مدل‌ها مثل فرز مینیاتوری کنزاکس 212 پارچه مدل KDG-3535 با داشتن خرطومی بلند، شرایط کاری بهتری نیز فراهم می‌کنند.

تغییر سرعت و نوع دیمر

تمامی محصولات تولیدی در این گروه ابزار، دارای دیمر و تنظیم کننده سرعت هستند، اما بازه و مکانیزم انتخاب سرعت آنها باهم تفاوت دارد. در برخی برندها و مدل‌ها مثل فرز مینیاتوری رابین 107 پارچه مدل R3110 و یا دستگاه فرز حکاکی رونیکس 41 پارچه مدل 3403 سیستم تنظیم سرعت با دیمر بصورت کلید گردان بوده و 6 مرحله سرعت را در اختیار شما قرار می‌دهد؛ در حالیکه مثلا در فرز مینیاتوری درمل 5 پارچه مدل 5-3000 تنظیم سرعت به شکل دکمه‌ای انتخاب می‌شود.

سایز ابزارگیر و سیستم کولت

آخرین چیزی که باید برای شما مهم باشد، سایز قطر کارگیر ابزارک ها یا کولت است. معمولا ماکزیمم قطر استاندارد کولت های فرز مینیاتوری برابر با 3.2 میلی متر است؛ اما حتما مدلی را تهیه کنید که بتوان کولت آن را تعویض کرده و سایزهای دیگر کولت 1 میلی متر، 1.5 میلی متر، 2.3 میلی متر و… روی آن نصب کرد. هر چه ظرفیت ابزارگیر کولت بیشتر باشد، امکان نصب انواع لوازم جانبی در بازه گسترده برای شما بیشتر فراهم است. در اقلام برخی مدل‌ها مثل فرز مینیاتوری محک 189 پارچه مدل MDG-135/1 Kit و دستگاه فرز حکاکی سیلور 228 پارچه مدل GT RT228 علاوه بر لوازم مصرفی، چندین سایز کولت هم قرار دارد.

در خرید فرز انگشتی به چه نکات مهمی باید توجه کرد؟

همانند فرزهای حکاکی، در بحث فرز انگشتی هم برخی موارد و نکات کلیدی وجود دارند که هنگام خرید باید بدون شک به آنها توجه کرد.

توان فرز انگشتی

قدرت موتور سنگ انگشتی نقش بسیار مهمی را در کاربری و راندمان ابزار ایفا می‌کند. مثلا قدرت‌های پایین بین 200 تا 400 وات مثل فرز انگشتی DCA گلو کوتاه مدل ASJ25 با توان 240 واتی به مراتب کارآیی ظریف‌تر و اعمال نیروی کمتری روی سطح قطعه خواهند داشت؛ مساله‌ای که در موتورهای قویتر و بازه 500 وات تا 900 وات نمود بیشتری دارد و مثلا در دستگاه فرز انگشتی نووا گلو کوتاه مدل 3201 با موتور عالی و توان 800 وات این به خوبی این مقایسه محسوس است.

فرز انگشتی گلو کوتاه بهتر است یا گلو بلند؟

با یک جستجوی ساده در بازار و فروشگاه‌های آنلاین، شاهد 2 گروه اصلی فرز انگشتی خواهید بود:

فرز انگشتی گلو کوتاه

فرز انگشتی گلو بلند

هیچ فردی با هیچ سابقه فنی و حرفه‌ای نمی‌تواند به شما بگوید که فرز انگشتی گلو بلند بخرید یا گلو کوتاه؟ پاسخ این نیاز را خودتان باید تشخیص دهید. واقعیت این است که در اعمال قدرت، این دو تیپ سنگ انگشتی باهم تفاوتی ندارند، فرق در نوع عملیات و پروژه کاری است.

فرز انگشتی گلو کوتاه بدون نفوذ به عمق، تمرکز و تسلطی بیشتری در سطح و لایه رویی کار می‌دهد. اگر صرفا به دنبال ساب و سایش یک سطح در دسترس هستید، دستگاه محبوب و پرفروش برند Mahak یعنی فرز انگشتی محک گلو کوتاه مدل DG-25S یکی پیشنهاد جذاب خواهد بود. اما اگر قصد دارید به پرداخت و سنباده کاری درون یک لوله، استوانه، سطح داخلی و عمیق یک جسم بپردازید، انواع تیپ گلو بلند با پوسته مخروطی شکل و کاملا فلزی مثل فرز انگشتی هیوندای گلو بلند مدل HP2720 جوابگوی کار شماست.

بازه دور دستگاه و دیمر سرعت

متاسفانه برخلاف فرز مینیاتوری، تمام مدل‌های فرز انگشتی تنظیم سرعت ندارند و برخی از آنها فقط در یک سرعت کار می‌کنند. شاید برای بسیار از کاربران این مساله مهم نیست و با یک دستگاه قدرتمند اما بدون دیمر مثل فرز انگشتی محک گلو بلند مدل DG-25L به هدف خود می‌رسند؛ اما کسی که باید کار لایه برداری و ساب زنی را بصورت کنترل شده انجام دهد، آگاهی از دور موتور و داشتن دیمر تنظیم سرعت مهم است. برای این افراد خرید فرز انگشتی کنزاکس گلو کوتاه مدل 3582 و دستگاه عالی دیگری مثل فرز انگشتی نووا گلو بلند مدل 3204 توصیه می‌شود.

طراحی فرز انگشتی

بدنه، دسته، گلویی، کلید و حتی نحوه باز و بست کولت در هر برند و مدل فرز انگشتی بسیار متغیر است. این تغییرات در شیوه استفاده و بازدهی ابزار تاثیر دارد و شما به عنوان خریدار قطعا باید طراحی مدل انتخابی خود را در نظر بگیرید. بسیاری از این ابزارآلات با سوییچ ON/Off ساده و یا کشویی ارائه می‌شوند اما در برخی از آنها مثل فرز انگشتی رونیکس گلو بلند مدل 3303 کلید روشن/خاموش با سایز بزرگ، با ضامن ایمنی و حالت ماشه‌ای ساخته شده است.

در مورد بعدی، روکش ضد تعریق دست و ضد لرزش روی بدنه اصلی و همینطور گلویی گیربکس اهمیت زیادی دارد. خیلی از مدل‌ها ممکن است بدنه مناسبی نداشته باشند و یا پوسته فلز آلومینیومی گلویی آنها بدون پوشش رابری ارائه شود؛ اما فرز انگشتی آروا گلو بلند مدل 5583 با روکش رابری سراسری گلویی و یا دستگاه فرز انگشتی محک گلو بلند مدل DG-30 با طراحی کاملا پوشش داده شده لاستیکی، لذت و ایمنی بالایی را در کار فراهم می‌آورند.

ظرفیت ابزارگیر و طراحی کولت

بهتر است بدانید که همه فرزهای انگشتی دارای کولت نیستند! برخی از مدل‌های خاص مثل فرز انگشتی اکتیو مدل AC-22400SH و یا فرز انگشتی آروا گلو کوتاه مدل 5581 بجای یک کولت کلاسیک، با سه نظام عرضه می‌شوند. سه نظام آچار خور شبیه به دریل، مخصوص سوراخکاری سنگین و کارگاهی روی برخی قطعات که امکان انجام آن با دریل فراهم نیست.

اما در مدل‌هایی که کولت دارند، سایز قطر کارگیر آن در 3 تا 8 میلی متر متغیر است. در بیشتر موارد روی فرز انگشتی کولت 6 میلی متر وجود دارد اما در بعضی مدل‌های محدود و خاص از جمله فرز انگشتی بوش گلو کوتاه مدل GGS 5000 و یا فرز انگشتی استرانگ گلو بلند مدل STG750 سایز کولت 8 میلی متر هم دیده می‌شود.

ابعاد و وزن فرز انگشتی

سنگ های انگشتی معمولا دستگاه خیلی سبک و کوچکی نیستند، برای همین بین برندها رقابت برای ارائه سبک ترین و کوچکترین فرز انگشتی ضمن حفظ قدرت و سرعت وجود دارد. با یک نگاه ظاهری خواهید دید که مثلا فرز انگشتی پوکا گلو کوتاه مدل DG103 چه ظاهر جمع و جور و کوچکی دارد و شاید برای کارهای سنگین چندان مناسب نباشد؛ در نقطه مقابل می‌توان به فرز انگشتی کنزاکس گلو بلند مدل KDG-3584 اشاره کرد که با توان 840 وات، سوییچ بلند و دسته کمکی جزو نمونه‌های قدرتمند و البته بزرگ در این گروه ابزار به حساب می‌آید.

بهترین فرز انگشتی و فرز مینیاتوری کدام است؟

مشاهده می‌کنید که وقتی روی این دسته از دستگاه‌ها دقیق می‌شوید و موشکافی می‌کنیم چقدر تفاوت بین مدل‌ها دیده می‌شود. در واقع کار شما در ساخت و تولید لوازم، تعمیرات، پرداخت سطوح، تراش و برش، سایش و اصلاح قطعات و… خلاصه هدف غایی شما در کاربری و استفاده از این 2 گروه فرز، مهمترین عامل در انتخاب درست آنهاست؛ در نتیجه هنگام خرید فرز انگشتی یا مینیاتوری روی این نکات کاملا دقت داشته باشید و همواره از فروشگاه‌های معتبر و مرجع تخصصی ابزار محصول خود را تهیه کنید.

برای نوشتن این متن از منبع و مقاله بهترین برند فرز انگشتی و مینیاتوری باحال مگ استفاده شد.