زبان بدن یا به انگلیسی Body Language شامل انواع اشکال ارتباط غیر کلامی را رفتار می‌شود که شخص از راه رفتار بدنی خود، بدون آنکه صحبت کند نشان می‌دهد. این زبان مربوط به محل قرلار گیری اعضای بدن مانند دست‌ها، پاها، نحوه نشستن ایستادن، راه رفتن، خوابیدن و … هستند. زبان بدن همچینن به ژست‌ها مانند حالت‌ها، اداها و اطوار‌ها، حرکات و اشاره‌های بدنی، جلوه‌های هیجانی صورت و حرکت چشم‌ها اشاره میکند. در ادامه می‌خواهیم به طور کلی به زبان بدن چیست؟ و چگونه می‌توان زبان بدن افراد را تشخیص داد صحبت کنیم. پس در ادامه این مقاله تا انتها همراه ما باشید.
زبان بدن چیست؟
زبان بدن همانطور که کمی پیش اشاره کردیم، به پیام‌های غیر کلامی گفته می‌شود که افراد با حرکات بدن یا حالت‌های صورت خود آن را منتثل می‌کنند. در رشته زبان بدن به روابط میان فردی از طریق حرکات، ژست‌ها، طرز قرار گرفتن بدن در حالت‌های مختلف، قیافه و حالت‌های صورت پرداخته می‌شود. جالب است بدانید که چهره انسان امکان ایجاد 20000 حالت مختلف را دارد که خوش بیان‌ترین قسمت بدن محسوب می‌شود. اکثریت بیان‌ها، ترکیب‌های چهره‌ای یعنی مخلوطی از دو یا چند حالت اصلی است. نکته قابل توجه این است که 93 درصد ارتباط میان فردی به اشارات بدن مربوط هستند. اما 7 درصد از آن‌ها گفتار را شامل می‌شود. برخی از افراد معتقدند که با نگاه کردن به حالت چهره و قیافه افراد می‌توان به طور دقیق فهمیدم که فرد چه احساسی دارد.
چرا یادگیری زبان بدن اهمیت دارد؟
فرض کنید قصد دارید با فردی ارتباط برقرار کنید و می‌خواهید بفهمید که او به شما چه حسی دارد، برای مثال از شما عصبانی است یا ناراحت و با کمک این کار می‌توانید بفهمید که چطور شروع کنید و حلو بروید. برای مثال کاری انجام می‌دهید و از حالت صورت او متوجه می‌شوید که او خوشحال شده است پس این کار را ادامه می‌دهید. یا ممکن است، قصد ازدواج با شخصی را داشته باشید و بخواهید بدانید که آیا آن شخص شما را می‌پسندد یا خیر. ما با یادگیری این زبان می‌توانیم پیام‌های بهتری را در روابط کاری و اجتماعی خود ارسال و دریافت کنیم. بدین ترتیب، اگر کنترل بیشتری روی پیامی که می‌خواهیم ارسال کنیم داشته باشیم، می‌توانیم پیام‌های بهتری را ارسال کنیم.
تکنیک‌های زبان بدن کدامند؟
با انجام برخی از تکنیک‌ها شما می‌توانید خود را محبوب جمع کنید و نشان دهید که یک انسان خوشرو و خوش صحبت هستید و حتی می‌توانید توجه افراد را به خود جلب کنید. این تکنیک‌ها شامل موارد زیر هستند:
تمرکز بر مخاطب
در این تکنیک، شما هنگام صجبن کردن با شخص دیگر تمرکز خود را به سمت او جلب کنید. برای این کار باید چشمان خود را به سمت او چرخانده و با او چشم به چشم صحبت کنید.
لبخند زدن
لبخند زدن یکی از بهترین تکنیک‌های زبان بدن محسوب می‌شود. با لبخند زدن شما می‌توانید محیط خود را پر انرژی کنید و خود را شخصی اجتماعی وخوش رو نشان دهید.
حرکات دست
حرکات دست می‌توانید یکی از راه‌های برقراری ارتباط باشد. این تکنیک به اطرافیان شما نشان می‌دهد که شما به آن‌ها توجه می‌کنید و در حال گوش دادن به آن‌ها هستید.
نشانه‌های بدنی
نشانه‌های بدنی مانند حرکات سر، ابر و چشم می‌تواند در برقراری ارتباط با دیگران کمک کند. برای مثال اگر شخصی هنگام صحبت کردن با شما چشمای خود را تنگ یا همان نازک کند، این موضوع بدین معنا است که آن شخص از شما متنفر است. یا اگر شخصی هنگام صحبت کردن با شما سر خود را به سمت چپ متمایل کند، یعنی به شما علاقه دارد.
گوش دادن فعال
گوش دادن فعال بدین معناست که شما باید روی حرف‌های آن شخص تمرکز کنید که با این کار نشان می‌دهید که شما به حرف‌های وی توجه می‌کنید و برای او احترام قائل هستید.
تکرار
بیشتر افراد هنگامی که می‌بینند شما به جزئیات حرف‌های آن‌ها توجه می‌کنید از این موضوع لذت می‌برند و برای شما احترام قائل می‌شوند. برای مثال دوست صمیمی شما به شما می‌گویند که گل رز قرمز را دوست دارد، شما نیز روز تولد او برایش گل رز قرمز می‌خرید و با این موضوع دوست‌تان برای شما احترام قائل شده و او نیز به شما توجه میکند.
تمرین و تنظیم وضعیت بدن
این تمرین به شما کمک میکند که در بهبود زبان حرکات بدنی کمک کند. در این تکنیک شما می‌توانید با اعتماد بنفس را بروید و بنشینید. زیرا تمامی افراد جذب افراد با اعتماد بنفس می‌شوند که این اعتماد بنفس از حرکات بدنی هر فرد مشخص می‌شود. برای مثال شخصی که اعتماد بنفس ندارد، مدام سر خود را پایین می‌اندازد، گردن خود را لمس میکند، جمع می‌نشیند و هنگام رفتن به جایی سر خود را پایین می‌اندازد.
اما شخصی که اعتماد بنفس دارد، هنگام راه رفتن شانه‌های خود را به عقب داده و به روبه‌رو نگاه میکند. همچنین هنگام ورود به مکانی ابتدا اطراف را نگاه می‌کنند، سر خود را روبه‌رو می‌گیرند و شانه‌های خود را به عقب می‌دهند.
کاربرد زبان بدن در روانشناسی شخصیت
زبان بدن در روانشناسی شخصیت حایگاه ویژه‌ای دارد. این روش جهت شناسایی و تحلیل شخصیت افراد بسیار مفید است. همانطور که در طول مقاله چندین بار اشاره کردیم، زبان بدن حالات و علائم بدنی است که بدون استفاده از کلمات برای انتقال اطلاعات و احساسات به کار می‌رود و می‌تواند به شما در شناسایی احساسات و نیازهای فرد کمک کند.
زبان بدن به حرکات و نشانه‌های غیرکلامی اشاره دارد که از طریق آن‌ها احساسات، نیت‌ها و وضعیت‌های ذهنی خود را بدون استفاده از کلمات منتقل می‌کنیم. این شامل حرکات دست‌ها، وضعیت بدن، حالت چهره و تماس چشمی است¹².
کاربردهای زبان بدن:
- ارتباط مؤثر: زبان بدن می‌تواند به ما کمک کند تا ارتباطات مؤثرتری برقرار کنیم و نیت‌ها و احساسات دیگران را بهتر درک کنیم.
- مذاکره و مصاحبه شغلی: تسلط بر زبان بدن می‌تواند در مذاکرات و مصاحبه‌های شغلی به ما کمک کند تا حرفه‌ای‌تر و کاریزماتیک‌تر به نظر برسیم.
- سخنرانی: در هنگام سخنرانی، استفاده صحیح از زبان بدن می‌تواند مخاطبان را جذب کند و پیام ما را مؤثرتر منتقل کند.
- روابط صمیمانه: زبان بدن در روابط صمیمانه نیز نقش مهمی ایفا میکند و می‌تواند به تقویت ارتباطات عاطفی کمک کند.
چگونه زبان بدن افراد را تشخیص دهیم؟
زبان بدن از بخش‌های مختلفی تشکیل می‌شود که هر کدام نقش واضحی در انتقال پیام‌ها دارند. در ادامه برخی از آن‌ها را بیان می‌کنیم:
معانی حرکات دست در زبان بدن
اعمال دست اعم از حرکات دست و انگشتان هستند. این اعملب برای اعمالی همچون نشان دادن دستورات، اشاره به اشیا و نشان دادن حالت‌های مختلف به کار می‌روند. تنها دست‌های دیگران اطلاعات مهمی به ما انتقال نمی‌دهند بلکه حرکت دست‌های خودمان نز در برداشت دیگران از ما تاثیر می‌گذارند. در ادامه برای شما تاثیر حرکات دستان روی طرز تفکر دیگران را توضیح می‌دهیم.
حرکت تاثیر گذار دست در افزایش اعتبار ما برای ایجاد وسوسه در دیگران موثر است.
سیستم مغز انسان به گونه‌ای است که کوچک‌ترین حرکت دست و انگشت را حس میکند. در واقع مغز انسان در مقایسه با سایر بخش‌های دیگر توجه زیادی روی مچ‌ها، کف دست انگشت‌ها و دست‌هایتان دارد. از زمانی که انسان به توانایی ایستادن دست یافت، مغز بیشتر رشد کرده و بزرگ‌تر شد. در نتیجه دست‌های انسان مهارت بیشتری را کسب کرد، گویاتر و پر معناتر و در عین حال خطرناک‌تر شد. انسان برای بقا به سرعت بیشتری در ارزایبی حرکات دستان خود نیاز داشت تا بفهمد بقیه به آن‌ها چه می‌گویند یا چه می‌خواهند. یا حتی آیا قصد آسیب رساندن به آن‌ها را دارند یا خیر. بدین ترتیب، مغز انسان به طور خودکار روی دست‌ها تمرکز میکند. شخصیت‌هایی همچون بازیگران موفق، شعبده‌بازان، سخنوران بزرگ، سیاستمداران و … روی این موضوع توجه زیادی می‌کنند تا نمایش و ارائه قوی‌تر داشته باشند.
مثال‌های زیر معانی مختلف قرارگیری دستان هستند:
حالت دست به سینه استاندارد
این حالت دست شناخته شده بوده و معمولا یک حالت منفی و دفاعی محسوب می‌شود. این حالت معمولا هنگامی صورت می‌گیرد که شخص در محافل عمومی بین غریبه‌ها، در صف، آسانسور و … احساس نا امنی میکند.
دست‌های تا و تشدید شده
در صورتی که فرد دست به زیر بغل باشد و مشت‌های خود را گره کرده باشد، حاکی از یک نگرش خمصانه و دفاعی دارد. این حالت معمولا با دندان‌های بهم فشرده و صورتی سرخ شده خودش را نشان می‌دهد. حالت دست‌های تا و تشدید شده، ممکن است یک حمله لفظی یا فیزیکی اتفاق بی‌افتد.
گرفتن بازوها
در چنین حالتی که بازوها با دست محکم گرفته می‌شود، این موقعیت را تحکیم میکند و شخصی که این حالت با می‌گیرد، هیچ قصدی ندارد دست‌های خود با باز کند و تغییر حالت دهد. این وضعیت به معنای نگرش منفی محدود است.
گنبدی شکل کردن دست‌ها
این حالت یکی از مهم‌ترین نشانه‌های اعتماد به نفس محسوب می‌شود. در چنین حالتی، نوک انگشت‌های دو دست در حالتی قرار می‌گیرند که به دعا کردن شباهت دارند. تنها با این تفاوت که انگشت‌ها روی هم قفل نمی‌شوند و کف دست‌ها با یکدیگر تماس ندارند. این حالت گنبدی شکل نام داشته و دست‌ها به نوک تیز گنبد یک کلیسا شباهت دارد. حالت گنبدی شکل یعنی شخص به افکار و موقعیت خود اطمینان دارد. این حالت این پیام را به طرف مقابل‌تان می‌رساند که شما به دیدگاه خود اعتقاد کامل دارید.
دست‌های خود را پنهان نکنید
اگر شما دست‌های خود با پنهان کنید، مردم به حرف‌های شما شک و تردید پیدا می‌کنند. در نتیجه هنگامی که با شخصی درحال صحبت و ارتباط هستید، مطمئن باشید که دستان خود را در معرض دید بگذارید. برای مثال اگر هنگام صحبت کردن با کسی نتوانید دست‌های او را مشاهده کنید، احساس می‌کنید که مکالمه شما معذب است. شاید از خودتان می‌پرسید که دیدن دست‌ها هنگام صحبت با کسی چه لزومی دارد؟ در جواب به این سوال باید گفت از آنجایی مغز یک بخش حالتی بوده که برقراری ارتباط به دیدن این دست‌ها وابسته است. اگر شما هنگام صحبت کردن با کسی دستان خود را نشان ندهید، از میزان کیفیت و صداقتی حرف‌هایی که به او انتقال می‌دهید، کاسته می‌شود.
معانی حرکات بدن در زبان بدن
حرکات بدن اجزای اساسی بدن محسوب می‌شوند که این حرکات شامل حرکات صورت، دست و بازو، سر، گردن و سایر اعضای بدن می‌شوند. هر کدام از این اعضای بدن می‌توانند پیام‌های متفاوتی را منتقل کنند.
در این بخش مثال‌های حرکات بدن را برای شما شرح می‌دهیم:
زاویه‌ها و مثلث‌ها
فاصله و زاویه ایستادن بین دو نفر به میزان آشنایی و صمیمیت آن‌ها بستگی دارد. به عنوان مثال زاویه باز جهت اجازه ورود به فرد دیگر در گفتگو و زاویه بسته برای ممانعت ورود فرد دیگر کاربرد دارد.
حالت‌هالی ملکی و مالکیت
برای نشان دادن مالکیت خود، معمولا فرد مورد نظر به اشیاء تکیه میکند. تکیه دادن به اشیاء که به دیگران تعلق دارد، نشان دهنده سلطه و ترساندن طرف مقابل است.
خم کردن بالا تنه
خم شدن از ناحیه کمر تقریبا در تمام دنیا به عنوان علامت چاپلوسی، احترام یا تواضع هنگامی که فرد احساس عزت و سربلندی دارد، شناخته می‌شود. برای مثال وقتی او را تشویق می‌کنند او بالا تنه خود را خم میکند. ژاپنی‌ها در عصر حاضر برای تشکر و از روی احترام خم می‌شوند. هنگامی که شخصی به سمت جلو خم می‌شود، نشان می‌دهد که چاپلوس است یا موقعیت و جایگاه او نسبت به فردی در مقابل او قرار گرفته کمتر است که این اساسا به وسیله خم شدن بالا تنه رخ می‌دهد. برای غربی‌ها این حرکن کار آسانی محسوب نمی‌شود، خصوصا اگر آگاهانه باشد. اما اگر دیدگاه شما وسیع‌تر باشد، با افراد بیشتری از کشورهای مختلف در خاور دور و خاور نزدیک ارتباط برقرار می‌کنیم، متوجه می‌شویم که باید این حرکت را به میزان کم یاد بگیریم. مخصوصا اگر مخاطب ما شخصی مسن است و حرکت خم شدن در فرهنگ آن‌ها معنای احترام را دارد. در نتیجه با مشاهده این روش احترام تشخیص می‌دهند و نوعی ارتباط جمعی در میان غربی‌ها محسوب می‌شود. غربی‌هایی که در شرق اروپا زندگی می‌کنند، افراد سالخورده این منطقه برای اخترام پاشنه‌های خود را به زمبن کوبیده و کمی خم می‌شوند.
معانی حرکات صورت در زبان بدن
این حالت‌ها شامل حالت چهره، چشمان، لب‌ها و سایر بخش‌های صورت است. این اصطلاحات می‌توانند نشان دهنده احساسات و وضعیت ذهنی فرد باشند که برخی از آن‌ها به شرح زیر هستند:
حالت چشم
هنگامی که کسی با شما صادق نباشد یا بخواهد چیزی را پنهان کند، کمتر از 3/1 زمان در چشمان شما نگاه می‌کنند. اما زمانی که فرد بیش از 3/2 زمان در چشمان شما نگاه کند، می‌تواند دو معنی داشته باشد:
او فکر میکند شما جالب و دوست داشتنی هستید که در این صورت نگاه او با گشاد شدن مردمک چشم‌ها همراه است.
امکان دارد دیدگاهی خمصانه نسبت به شما داسته و به زبان غیر کلامی شما را به چالش بکشد، در این صورت مردمک چشم‌ها تنگ می‌شود.
تنگ شدن مردمک چشم و نیمه باز شدن چشم‌ها
این حالت نوعی انسداد چشمی محسوب می‌شود و طبق تحقیقات انجام شده، اکر فردی بیش از حد ذوق زده شود و اگر به چیزی علاقه مند باشد، مردمک چشمانش گشاد می‌شود. اما در مخالف اگر از چیزی متنفر باشد، مردمک چشمانش تنگ می‌شود. انسان از هنگام تولد وقتی می‌بیند مردمک شخص مقابلش گشاد شده است، حس خوبی به او دارد مخصوصا اگر از لحاظ احساسی به او وابسته باشد. انسان هیچگونه کنترل آگاهانه‌ای روی چشم‌هایش ندارد و مردمک چشم‌هایش نسبت به محرک‌های بیرونی مانند تغییر نور و محرک‌های درونی مانند افکار، واکنش مردمک‌ها سخت است. با وجود این که رفتار چشم‌ها بسیر سودمند هستند، مردم معمولا توجهی به آن‌ها ندارند و آن را نادیده می‌گیرند.
بستن چشم
چشم‌های ما به صورت قابل توجهی بهتر از هر نوع دوربینی می‌تواند به عنوان ابزاری اصلی و ابتدایی اطلاعات مربوط به انسان را دریافت کند. درواقع ما معمولا سعی می‌کنیم اطلاعاتی را که به ما می‌رسد با کمک ساز و کار بقاء لیمبیک که بستن چشم‌ها نام دارد، تفکیک کنیم. هر نوع کاهش در اندازه چشم‌ها که با تنگ کردن مردمک چشم‌ها همراه باشید نوعی رفتار بستن چشم‌ها تعبیر می‌شود. تمامی نشانه‌های بستن چشم نشان دهنده نگرانی، بی میلی، مخالفت یا درک ذاتی از خطر هستند. به عنوان مثال وقتی پلک‌ها محکم روی هم فشرده می‌شوند یعنی فرد می‌خواهد که یک خبر بد یا اتفاق منفی را نشنود.
پلک زدن
وقتی شما عصبانی یا ناراحت می‌شوید، سرعت پلک زدنتان افزایش پیدا میکند و زمان که آرام می‌شوید، به حالت عادی باز می‌گردد. این پلک زدن‌ها نشان دهنده یک کشمکش درونی هستند. به عنوان مثال اگر کسی چیزی بگوید و شما خوشتان نیاید، ممکن است پلک‌هایتان به لرزش بیوفتد. بدین ترتیب اگر در بیان افکار و احساسات خود در گفتگو مشکل داشته باشید نیز ممکن است پلک‌هایتان بلرزد. تند تند پلک زدن نیز بدین معناست که شما در عملکرد یا در بیان اطلاعات یا در پذیرش آن‌ها دچار مشکل شده است.
نگاه شغلی
هنگامی که در یک موضوع شغلی صحبت می‌کنید، یک مثلث فرضی را در پیشانی او تصویر کنید و به آن مثلث نگاه کنید. وقتی به این ناحیه نگاه می‌کنید، یک جو جدی ایجاد کنید که در این صورت طرف مقابل جدی بودن شما را احساس میکند. اگر نگاه شما به پایین‌تر از سطح چشم‌های طرف نیفتد، می‌توانید موقعیت را کنترل کنید.
نگاه اجتماعی
هنگامی که نگاه شما به پایین‌تر از سطح چشمان طرف مقابل میوفتد، نگاه شما به یک نگاه اجتماعی تبدیل می‌شود. طبق تجربیات ثبت شده، چشم‌ها در ملاقات اجتماعی در مثلثی بین چشم‌ها و دهان فرد قرار می‌گیرد.
جمع‌بندی
در این مقاله به زبان بدن چیست و چگونه می‌توان زبان بدن افراد را تشخیص داد صحبت کردیم. زبان بدن همانطور که در طول مقاله گفتیم به انواع شکل ارتباط غیر کلامی یا رفتاری گفته می‌شود که ار راه رفتار بدنی بدون آنکه شخص صحبت کند، از طریق رفتار‌ها و وضعیت قرار گیری بدن و حالا صورت او مشخص می‌شود. زبان بدن مربوط به وضعیت و احوال اجزای بدن مانند محل قرار گرفتن دست‌ها، پاها، نحوه نشستن، ایستادن، راه رفتن، خوابیدن، ژست‌ها مانند حالات، اطوار و اداها، جرکات و اشاره‌های بدنی و … می‌شود.
شما دیگر چه زبان بدن مهمی می‌شناسید؟ نظرات و تجربیات خود را برای ما بنویسید.
نظرات کاربران