هلیله سیاه نوعی گیاه دارویی است که به آن اهلیج، هلج، هری تاکی، هلیله کابلی و هلیله نیز گفته می‌شود. این گیاه دارویی به اکسیر جوانی و عمر معروف بوده و دارای سه نوع سبز، سیاه و زرد است. شاید برایتان سوال پیش آمده باشد که خواص دارویی هلیله سیاه، این گیاه معروف چیست؟ به همین دلیل در طول این مقاله می‌خواهیم به خواص دارویی گیاه هلیله کابلی یا همان هلیله سیاه بپردازیم.
هلیله سیاه چیست؟
شاید نام این گیاه دارویی را بارها شنیده باشید اما درمورد آن اطلاعات زیادی کسب نکرده باشید. این داروی گیاهی تحت عناوین اهلیج، هاری تاکی، هلیله کابلی و هلیله سبز نیز شناخته می‌شود. همانطور که کمی پیش اشاره کردیم، گیاه هلیله سبز به اکسیر عمر و جوانی شهرت دارد. هلیله درواقع یک درخت بسیار بلند با همین نام است. پوسته این درخت قهوه‌ای قهوه‌ای تیره بوده و برگ‌های سبز رنگ و اشکی شکل است. میوه این درخت مانند یک بادام با سزح راه راه بوده که هسته آن را از درخت چیده و خشک می‌کنند. هنگامی که این میوه خشک می‌شود، به رنگ سیاه در می‌آید که به همین علت به آن هلیله سیاه گفته می‌شود.
میوه هلیله بعد از رسیدن زرد رنگ می‌شود به آن هلیله زرد می‌گویند. سپس از هسته هلیله روغنی زرد رنگ و تنه درخت هلیله نوعی صمغ گرفته می‌شود. این نوع درخت در جنگل‌های سرسبزی که در ارتفاعات رشد کرده‌اند مانند هیمالیا رشد می‌کند.
ترکیبات شیمیایی هلیله سیاه
میوه هلیله حاوی 32 تا 45درصد تانن و 18 نوع آمینو اسید داشته و غنی از آنتی اکسیدان‌های مختلف مانند الاجیگ اسید، گالیک اسید، چبولیک اسید، فلاونول گلیکوزید، سلنیوم، ویتامین c و E است. از انجایی که این گیاه دارای تانن است، طعم گس مانند دارد. اما وقتی کاملا رسیده شود، میزان تانن آن کم شده و میزان تاکسین‌های آن افزایش پیدا می‌کند.
خواص هلیله سیاه
هلیله سیاه قابض، تلخ و با طبعی گرم و خشک است. در طب سنتی ایرانی و هندی از این گیاه برای درمان بیماری‌های زیادی استفاده می‌شود.
سفید کننده دندان و رفع بوی بد دهان
از این پودر می‌توان برای سفید کننده دندان استفاده کرد. برای سفید کردن دندن خود باید هلیله خشک را آسیاب کرده و آن را یک پارچه ظریف الک کنید. جهت نگهداری پودر هلیله پیشنهاد می‌کنیم از یک شیشه در بسته استفاده کنید. برای استفاده از آن باید مقداری از داروی هلیله را روی مسواک خود بریزید و با آن مسواک بزنید. اگر می‌خواهید زخم و جوش‌های داخل دهان خود را از بین ببرید، ترکیب پودر و آب دوغ استفاده کنید. قرقره کردن این ترکیبات باعث از بین بردن التهابات دهانی، درد دهان و لثه می‌شود.
بهبود هضم و سلامت دستگاه گوارش
یکی از معروف‌ترین خواص هلیله سیاه در طب سنتی تقویت دستگاه گوارش است. در صورتی که از این گیاه دارویی به طور مرتب استفاده کنید، به هضم بهتر مواد غذایی در بدن خود کمک می‌کنید. پودر هلیله یک ملین طبیعی محسوب شده و باعث تقویت کولون روده، دفع بهتر و خروج سریع‌تر سموم بدن کمک می‌کند. شاید ابتدا هنگام استفاده از این گیاه حساسیت دشته باشید اما با ستفاده یک الی دو هفته مکرر، حرکت روده‌ها افزایش یافت و نفخ شما به مقدار زیادی کاهش می‌یابد. برای این کار 3 الی 6 گرم پودر هلیله سیاه را با همین مقدار نبات ساد آسیاب کرده و دوبار در روز بعد از غذا مصرف کنید.
خواص آنتی اکسیدان و آنتی باکتریال
پودر این گیاه دارای آنتی اکسیدان‌ها، ویتامین C و ویتامین E است که از بدن انسان در برابر ابتلا به بیماری‌های خطرناک مانند سرطان محافظت می‌کند. طبق تحقیقات موجود عصاره هلیله سیاه آنتی اکسیدان‌های موجود در کبد و کلیه‌ها را تقویت کرده و با فرآیند اکسیده شدن مبارزه می‌کند. همچنین این گیاه بی‌نظیر مانع ابتلا بیماری‌های مربوط به پیری می‌شود. خاصیت آنتی باکتریال قوی نیز یکی دیگر از خواص هلیله سیاه محسوب می‌شود که جهت جلوگیری از عفونت باکتریایی ناشی از غذا و ویروس‌های موجود در هوا مهم است.
درمان زخم معده
یکی دیگر از خواص هلیله سیاه کاهش اسید معده و هر گونه زخم معده ناشی از ترشح زیاد این سید است. این گیاه با وجود آنتی اکسیدان‌های مختلف می‌تواند باکتری‌های هیلوباکتر را از بین ببرد.
دیابت و سندروم متابولیک
از جمله از عوامل اصلی مبتلا به دیابت نوع 2 میزان زیاد گلوکز، کاهش حساسیت به انوسولین در بدن و رژیم غذایی نامناسب هستند و پیش نیاز ابتلا به سندروم متابولیک نیز محسوب می‌شوند. بدین ترتیب طبق تحقیقات انجام شده این گیاه می‌تواند قند خون بالا را کنترل کرده و حساسیت ترشخ بالا انسولین را در بدن انسان‌ها افزایش دهد. البته اگر دیابت دارید و برای کاهش قند خون خود دارویی مصرف می‌کنید، برای مصرف این گیاه ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.
کاهش وزن
هلیله سیاه با تمیز کردن دستگاه گوارش باعث جذب بهتر مواد غذایی، هضم بهتر و افزایش سوخ و ساز بدن می‌شود. ترکیبات موجود در این گیاه دارویی ترشح صفرا را افزایش داده و در نهایت موجب چربی سوزی می‌شود. با وجود این ترکیبات شما به راحتی می‌توانید وزن خود را کنترل کرده و از چاقی پیشگیری کنید.
درمان مشکلات چشمی
نکته قابل توجه این است که این گیاه یکی از سه ماده اصلی ترکیبات معجون اطریفل یکی از مهم‌ترین داروهای تب سنتی محسوب می‌شود. در نتیجه هلیله بهترین انتخاب برای رفع مشکلات چشمی بوده و برای شست و شوی چشم می‌توان از آن استفاده کرد. آب این گیاه خاصیت ضد التهابی و تسکیل دهنده دارد و در از بین بردن عفونت نقش اساسی ایفا می‌کند. برای این کار یک شب هلیله ر در آب خیس کرده و روز بعد چشمان خود را با آن بشویید.
همچنین جهت جلوگیری از آب مروارید می‌توانید هسته این گیاه را به مدت 12 ساعت در آب خیس کرده و از آن خارج نید و آسیب کنید. سپس مانند خط چشم به چشم‌های خود بکشید. برای جلوگیری از آبریزش چشم نیز می‌توانید پوست هلیله سیاه را آسیاب کرده و به چشمان خود بکشید.
مفید برای پوست
رفع حساسیت‌های پوستی یکی دیگر از فوائد این گیاه محسوب می‌شود. با همیر کردن این هلیله و زدن آن روی پوست شما می‌توانید حساسیت‌های پوستی خود ر رفع کنید. برای تهیه این خمیر میوه تازه هلیله را با آب بجوشانید و در هاون بسابید. حال خمیر به دست آمده را روی پوست بگذارید.
از بین بردن مشکلات تنفسی
این گیاه می‌تواند در رفع انواع مشکلات تنفسی مانند برونشیت، سرفه و … موثر باشد. برای از بین بردن مشکل تنفسی خود با این گیاه باید حدود نصف قاشق چای خوری پودر هلیله را با عسل ترکیب کنید و قاشقی از آن در دهان خود گذاشته و به آرامی بمکید.
مفید برای مو
در ابتدای این مطلب عنوان کردیم که هلیله سیاه به اکسیر جوانی و عمر معروف است. یکی از دلایل این شهرت جلوگیری از سفید شدن مو است. همچنین با کمک این گیاه میوتوان مشکلات پوستی مانند آکنه، درماتیت و اگزما از بین برد. برای این کر باید پودر هلیله را در آب جوش ریخته و از آن خمیر رقیقی تهیه کنید. حال بعد از خنک شدن این خمیر آن را روی نواحی آسیب دیده پوست خود بزنید. با این کار هم جوش‌های فعلی خود را از بین می‌برید و هم از زدن جوش‌های جدید پیشگیری می‌کنید.
اما اگر می‌خواهید از این میوه برای موهای خود استفاده کنید باید آن را به صورت روغن مصرف کنید. این روغن باعث کاهش مو شما و درمان شوره سر می‌شود. همچنین اگر به صورت مرتب از آن استفاده کنید، از سفیدی موی شما جلوگیری می‌کند.
مفید برای رحم
این گیاه می‌تواند به درمان عفونت‌های واژینال و دردهای رحمی کمک کند. هلیله سیاه خاصیت آنتی باکتریال داشته و دارای مقادیر زیادی آنتی اکسیدان است. در نتیجه در رفع التهابات رحمی موثر است. برای رفع دردهای رحمی باید یک قاشق چای خوری هلیله سیاه را با یک لیوان آن بجوشانید و دمنوش خود را هر شل قبل خواب بنوشید.
کاهش درد مفاصل
هلیله سیاه با وجود خواص ضد التهابی که دارد تاثیر مثبتی در آرتروز، نقرس و دردهای مفصلی می‌گذارد. اما اگر مشکلات مربوط به درد مفاصل دارید برای مصرف هلیله سیاه بهتر است با پزشک خود مصرف کنید.
کاهش میگرن و سردرد
میگرن یکی از مشکلاتی است که می‌توانید به شدت آزار دهنده باشد و زندگی افراد را برای مدت کوتاهی متوقف کند. اما جهت تکسین درد میگگرن می‌توان از هلیله سیاه استفاده کرد. برای این کار باید هلیله سیاه را با مقداری آب گرم آسیاب کرده و به پیشانی خود بزنید و آن را ماساژ دهید. سپس بگذارید چند دقیقه‌ای روی پیشانی شما بماند و سپس آن را بشویید.
درمان یبوست و اسهال
از پودر پالپ‌های هلیله علاوه بر تمیز کردن دستگاه گوارش می‌توان برای درمان اسهال مزمن نیز استفاده کرد. برای درمان این مشکل باید یک قاشق غذاخوری پودر هلیله را با یک قاشق پر عسل درکاسه ترکیب کرده و آن را دو نوبت در روز میل کنید. جهت درمان یبوست باید چودر هلیله را با پودر برگ سنا و برگ سرخ ترکیب کرده و آن را به قرص تبدیل کنید و هنگام یبوست با آب مصرف کنید.
عوارض هلیله سیاه
حال که ب فوائد این گیاه آشنا شدید بهتر است تا با عوارض آن نیز آشنا شوید. چراکه مانند تمامی گیاهان دارویی هلیله نیز می‌تواند برای برخی از افراد مضر باشد و زندگی آن‌ها را به خطر بی‌اندازد. این عوارض شامل موارد زیر هستند:
مصرف این گیاه برای خانم‌های باردار یا مادرانی که در دوران شیردهی هستند، ممنوع است.
در صورتی که وزن شما از میزان متعادل کمتر بوده و هنگام دویدن یا راه رفتن دچار ضعف می‌شوبد از مصرف این گیاه خودداری کنید.
در صورتی که بعد از گشت یکی دو روز از مصرف این داروی دچار نفخ یا اسهال شدید طبیعی است اما اگر این علائم بیش از یکی دو روز ادامه داشت باید مصرف هلیله سیاه را چند روز قطع کنید. سپس اگر بعد از چند روز بهبود پیدا کردید مجددا اما با دوز کمتر این گیاه را مصرف کنید و ببینید بدن شما چه عکس العملی نشان می‌دهد.
هلیله سیاه قابض بوده و برای کسانی که بدن کم آبی دارند یا دچار اسهال شدید هستند ممنوع است.
اگر جراحی دارید باید مصرف این گیاه دارویی را 2 الی 3 هفته قبل از عمل قطع کنید.
مصرف این دارو برای کسانی که به هر دلیلی از خونریزی شدید رنج می‌برند ممانعت دارد.
همانطور که گفتیم اگر مبتلا به دیابت هستید برای مصرف این گیاه ابتدا با پزشک خود مشورت کنید. دلیل آن است که هلیله می‌تواند برای بیمارانی دیابتی که دارویهای کاهش گلوکز بدن مصرف می‌کنند مناسب نباشد.
آیا می‌توان هلیله سیاه را با رازیانه ترکیب کرد؟
در جواب به این سوال باید بگوییم بله این دو گیاه را می‌توان با هم ترکیب کرد که به آن داروی امام کاظم می‌گویند. در داروی امام کاظم که برای فصل تابستان است، هلیله سیاه، رازیانه و شکر سرخ وجود دارد. در فصل زمستان نیز جهت تهیه این دارو مصطکی جایگزین رازیانه می‌شود. جهت تهیه این دارو باید هر سه گیاه را با هم ترکیب کرده تا به شکل پودر در بیایند. این دارو سیستم ایمنی شما را تقویت می‌کند.
خواص هلیله در روایات
این گیاه آنقدر جادویی است که از آن در روایات هم نام برده شده و به درخت آن درخت بهشتی گفته می‌شود. در روایتی پیامبر اکرم اسلام (ص) می‌فرمایند: (( هلیله سیاه، از درختان بهشت است.)) وی در روایتی دیگر می‌گویند: ((اگر مردم بدانند که در هلیله زرد چه خاصیتی است، همانا هم وزن آن طلا می‌دادند.)) همچنین امام حسین (ع) نیز فرموند: (( هلیله زرد و 7 دانه فلفل سیاه بگیرید، آن را آسیاب کن و با آن سرمه بکش، زیرا درمان چشم است.)) امام حسین (ع) بار دیگر درمورد خواص این دارو می‌فرمایند: (( در هلیله، درمان 70 بیماری و درد است.))
جمع‌بندی
در طول این مقاله به خواص دارویی هلیله پرداختیم. همانطور که در این مطلب بارها اشاره کردیم این گیاه به اکسیر جوانی و جاودانی شهرت دارد. از خواص دارویی این گیاه می‌تواند به رفع یبوست و اسهال، رفع التهابات رحمی، از بین برد آکنه و جوش، درمان بیماری‌های چشمی، جلوگیری از سفید شدن مو و بسیاری از خواص مهم دیگر اشاره کرد. همچنین نام گیاه هلیله سیاه در بسیاری از روایات آمده است و از آن تحت عنوان درخت بهشتی یاد شده است.
آیا تا به حال از این گیاه استفاده کرده اید؟ چه تاثیری روی بدن و سلامت شده داشته است؟ تجربیات و نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
نظرات کاربران