اطلاعاتی درباره لیزیک چشم، انواع روش ها، مراحل، هزینه ها و مراقبت پس از آن
چشم ها به همان اندازه که زیبا هستند به همان اندازه هم در معرض بیماری ها و عیوب انکساری چشم قرار دارند. جراحی های که به منظور زیبایی و رفع عیوب چشمی انجام می شوند بسیار گسترده هستند. اما مادر اینجا قصد داریم تا به بررسی لیزیک چشم بپردازیم. خوشبختانه پیشرفت علم و تکنولوژی موجب شد تا جراحی های چشم با به روزترین تجهیزات انجام شود تا نتیجه حاصل از آن ها قطعی تر باشد.
اگر شما هم از عینک زدن، لنز گذاشتن و … خسته شده اید و به دنبال یک روش دائمی برای رفع عیوب چشم ها هستید لیزیک می تواند روش مناسبی برای شما باشد. این جراحی یکی از رایج ترین جراحی های چشمی است که طیف گسترده ای از افراد کاندید مناسبی برای آن هستند. با این جراحی می توان عیوب انکساری چشم از قبیل نزدیک بینی، دوربینی و آستیگماتیسم را درمان کرد. در ادامه بیشتر با این روش آشنا می شویم.
فهرست مطالب
لیزیک چشم چیست؟
جراحی لیزیک چشم یکی از پرطرفدارترین و رایج ترین جراحی های چشمی در سراسر دنیا است. لیزیک (LASIK) که مخفف لیزر کراتومیلوزیس درجا (laser in-situ keratomileusis) است، برای افرادی که دارای عیوب انکساری چشم هستند مناسب است. افرادی که مدت ها از عینک و لنزهای طبی برای دید بهتر استفاده کرده اند
با این جراحی برای همیشه می توانند وسایل کمک بینایی را کنار بگذارند. در این جراحی با لیزر سطح قرنیه بریده می شود. از این جراحی برای رفع نزدیک بینی، دوبینی و آستیگماتیسم استفاده می شود. تغییر قرنیه باعث اختلال در بینایی می شود اما با تراش دادن قرنیه می توان مجددا قرنیه را به حالت طبیعی درآورد.
چه مشکلاتی با لیزیک رفع می شوند؟
برخی از افراد جراحی لیزیک را تنها برای عیوب انکساری چشم انتخاب می کنند. اما این روش روی درمان برخی از بیماریهای چشمی هم موثر است. به طور کلی جراحی لیزیک گزینه مناسبی برای اصلاح مشکلات زیر است:
- رفع مشکل آستیگماتیسم
- درمان نزدیک بینی چشم
- درمان مشکل دوربینی چشم
- رفع علائم پیری چشم
- رفع چشم تنبل
انواع روش عمل جراحی لیزر چشم
پزشک متخصص چشم تنها با لیزیک اقدام به رفع مشکلات چشمی نمی کند. در بیشتر موارد مشکلات چشمی چندین مورد هستند و ممکن است پزشک تاکتیک های مختلفی را همزمان امتحان کند. بسته به شرایط و ترجیحات پزشک می توان یکی از روش های جراحی زیر را انتخاب کرد:
فوتورفراکتیو کراتکتومی یا جراحی لیزری چشم با روش PRK
در روش لیزیک لایه نازکی از قرنیه برداشته می شد اما در پی آر کی به جای برداشت فلپ، قسمت بالایی (اپیتلیوم) خراش داده می شود. این خراشی که روی قرنیه داده می شود بعد از سه یا 4 روز بهبود پیدا می کند. در کوتاه مدت ممکن است متقاضی دچار درد و تاری دید شود.
سوالی که بیشتر متقاضیان مطرح می کنند این است که کدام روش جراحی مناسب تر است؟ عمل پی آر کی معمولا برای افرادی انجام می شود که در فعالیت های روزمره خود در معرض ضربه به چشم هستند. معمولا ورزشکاران، افرادی نظامی به جای لیزیک بهتر است پی آر کی را انتخاب کنند. به طور کلی با مراقبت های اصولی می توانید خطر پارگی کره چشم را کاهش دهید.
عمل لازک چشم (LASIK)
عمل لازک مشابه با جراحی لیزیک چشم است اما لازک برای افرادی که قرنیه آن ها بسیار نازک است استفاده می شود. در واقع جدا سازی لایه قرنیه یا فلپ در این روش با دستگاه برش مخصوص یا میکروکراتوم انجام می شود. قرنیه در معرض اتانول قرار داده می شود. ناگفته نماند که در این روش جراح بافت کمتری از قرنیه را برمی دارد.
لیزر اپیتلیال (epi-LASIK)
لیزر اپیتلیال مشابه با روش لازک است اما لایه جدا شده از قسمت میانی قرنیه است. جراح با دستگاه مکانیزه این جراحی را انجام می دهد و بعد از آن برای تغییر شکل قرنیه از لیزر استفاده می شود.
کاشت لنز
لنزهای اصلاحی روش برای بهبود بینایی هستند در واقع برای افراد مسن این کاشت می تواند جایگزینی برای عمل لیزیک باشند. این جراحی به عنوان بخشی از جراحی آب مروارید است چون در آینده ممکن است فرد به جراحی آب مروارید نیاز پیدا کند.
بیوپتیک
بیوپتیک یک روش ترکیبی است که تنها برخی از افراد قادر به انجام آن هستند. در واقع در این روش برای بهبود بینایی چندین روش مانند لیزیک چشم و کاشت لنز با هم ترکیب می شوند.
عمل اسمایل چشم
در این روش هیچ گونه تیغی برای انجام جراحی استفاده نمی شود و یک عمل تک مرحله و تک لیزری است. در این روش برخلاف لیزیک هیچ گونه فلپی ایجاد نمی شود یعنی هیچ لایه ای از قرنیه برداشته نمی شود.
تفاوت عمل چشم لازک با فمتولیزیک
در جراحی لیزیک چشم سنتی از تیغه کنترل شده یا همان میکروکراتوم برای برداشتن بافت قرنیه یا ایجاد فلپ استفاده می شود. اما روش فمتولیزیک پیشرفته است. در این روش بدون تیغ پیشرفته یک فلپ بسیار دقیق با استفاده از لیزر فمتوثانیه ایجاد می شود. انجام این فرآیند با بی حس کردن چشم ها همراه است.
مراحل انجام عمل جراحی لیزیک چشم
برای جراحی لیزیک چشم باید ابتدا متقاضی توسط پزشک معاینه شود. در جلسه معاینه اندازه قرنیه و ضخامت آن مورد بررسی قرار می گیرد. اگر فرد کاندید مناسبی برای این روش باشد مقدار دقیق بافتی که باید خارج شود هم در جلسه اول تعیین می شود. برای ارزیابی دقیق پزشکان از فناوری هدایت موج استفاده می کنند. در این ارزیابی اسکنر یک نمودار دقیق از قرنیه همانند توپوگرافی نشان می دهد. اندازه گیری دقیق به جراح کمک می کند تا در برداشتن بافت قرنیه عملکرد بهتری داشته باشد.
این جراحی در زمان کوتاهی انجام می شود. کل زمان جراحی برای یک فرد به 30 دقیقه هم نمی رسد. مدت زمان جراحی برای هر فرد متفاوت است. در واقع خود اصلاح واقعی با لیزر برای هر چشم تنها 20 تا 120 ثانیه طول می کشد. لیزیک چشم یک جراحی سرپایی است و نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارد. ابتدا پزشک با قطره بی حس کننده چشم ها را بی حس می کند.
سپس برای باز کردن پلک ها از یک وسیله مخصوص استفاده میکند. در مرحله بعد پزشک با تیغ کوچک یا لیزر لایه نازکی را از روی قرنیه بر می دارد. بعد از برداشتن لایه پزشک می تواند به قسمتی از قرنیه برای تغییر شکل دسترسی داشته باشد.
در مرحله بعدی جراح با استفاده از لیزر بخش های از قرنیه را تغییر شکل می دهد. با هر پالس پرتو لیزر مقدار کمی از بافت قرنیه جدا می شود. وقتی تغییر شکل قرنیه انجام شد جراحی فلپ یا لایه برداشته شده را در محل قبلی خود قرار می دهد. این جراحی نیاز به بخیه ندارد و قرنیه می تواند خودش ترمیم پیدا کند. در طی جراحی بیمار باید به یک نقطه نوری نگاه کند و از پلک زدن چشم ها خودداری کند.
کاندیدای مناسب برای عمل لیزیک چشم
پزشک متخصص جراحی چشم ابتدا ارزیابی دقیق از شرایط فرد انجام می دهد و برای اطمینان از مناسب بودن فرد برای جراحی لیزیک چشم معاینات و آزمایشات متعددی انجام می دهد. افرادی که دارای شرایط زیر باشند می توانند برای جراحی اقدام کنند:
- سن افراد متقاضی باید بالای 18 سال باشد. در سنین پایین تر احتمال تغییر شماره چشم وجود دارد. بهترین رده سنی برای این جراحی بین 18 تا 40 سال است.
- افرادی که در چند سال اخیر هیچ گونه تغییری در دید نداشته اند.
- این جراحی برای زنان شیرده و باردار به بعد از این دوران موکول می شود.
- برای افراد نزدیک بینی که مشکلات شدیدی ندارند.
- اندازه مردمک چشم در اتاق تاریک حدود 6 میلی متر باشد.
- افرادی که ورزش بدنسازی انجام می دهند باید یک هفته بعد از جراحی در خانه ورزش کنند و بعد از بازگشت به ورزش از چشم ها محافظت کنند.
لیزیک برای چه افرادی مناسب نیست؟
تمام متخصصان بر این باورند که همه ی افراد با داشتن مشکلات بینایی نمی توانند جراحی لیزیک چشم را انجام دهند. پس اگر جزء افراد زیر هستید لیزیک روش مناسبی برای شما نخواهد بود:
- افرادی که دید نسبتا خوبی دارند.
- افرادی که دچار نزدیک بینی شدید هستند.
- افرادی که در اثر بیماری های چشمی دچار نازک شدن یا برآمدگی قرنیه شده اند.
- افرادی که دارای مردمک های بسیار بزرگ یا قرنیه نازک هستند.
- افرادی که با افزایش سن بینایی آن ها تغییر پیدا می کند.
- افرادی که فعالیت های ورزشی مختلف انجام می دهند و احتمال ضربه به چشم ها وجود دارد.
عوارض لیزیک چشم
عوارض نگران کننده و شدید مانند از دست دادن بینایی در عمل لیزیک چشم بسیار نادر هستند. اگر جراح متخصص انتخاب کنید قطعا سطح عوارض هم کاهش پیدا می کنند. تعداد بسیار محدودی از افراد بعد از جراحی عوارض زیر را به صورت موقتی یا دائمی داشته اند:
- خشکی چشم
- حساسیت به نور و دید دوگانه
- اصلاحات بیش از حد
- اصلاحات نادرست
- مشکلات فلپ
- از دست دادن بینایی
- برگشت به حالت قبل
مزایای عمل لیزیک چشم
لیزیک چشم روشی رایج و محبوب در سراسر جهان است که به دلیل نداشتن عوارض دائمی و نگران کننده رواج زیادی پیدا کرده است. هر ساله افراد زیادی به دلیل مزایای این روش آن را انجام می دهند. برخی از این مزایا عبارتند از:
- جراحی بدون درد و با بی حسی موضعی انجام می شود.
- باعث بهبود سریع بینایی و درمان بیشتر بیماری های چشمی می شود.
- دارای بالاترین درصد رضایت استفاده کنندگان است.
- میزان عوارض این روش بسیار کم است.
- روشی مقرون به صرفه و کم هزینه است.
- نیازی به بخیه و پانسمان ندارد.
هزینه لیزیک چشم
هزینه لیزیک چشم تحت تاثیر فاکتورهای مختلفی است. در واقع هر چه مهارت و تجربه جراح بیشتر باشد و تیم پزشکی متخصص باشند و از امکانات و تجهیزات پیشرفته تر استفاده کنند قطعا هزینه جراحی بیشتر خواهد بود. در جلسات مشاوره با ارزیابی چشم و میزان مشکلات آن ها هزینه احتمالی برآورد می شود. این جراحی توسط بیمه پوشش داده نمی شود و در کلینیک ها و بیمارستان های مختلف هزینه ها ثابت نیست.
بایدها و نبایدهای قبل از عمل لیزیک چشم
همانطور که گفته شد لیزیک چشم عمل مناسبی برای تمام افراد نیست و فرد با چندین جلسه معاینه توسط پزشک تصمیم به انجام عمل میگیرد. زمانی که شرایط فرد برای عمل مناسب نباشد خطر بروز عوارض چندین برابر می شود.
داشتن برخی از مشکلات می تواند مانع از انجام عمل شود و یا ممکن است پزشک جراحی را به وقت دیگری موکول کند. پس اگر هر یک از مشکلات زیر را دارید پزشک خود را مطلع کنید:
- اختلالات خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید
- التهاب قرنیه، آسیب و بیماری های چشمی
- خشکی مداوم چشم ها
- ضعف سیستم ایمنی به دلیل استفاده مکرر از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی و یا بیماری HIV
- تغییرات در بینایی به دلیل استفاده از برخی داروها، تغییرات هورمونی، بارداری، شیردهی یا افزایش سن
- تبخال ساده که روی ناحیه چشم تاثیر داشته باشد.
- آب سیاه چشم یا آب مروارید
- قبل از انجام جراحی لیزیک باید از آرایش کردن چشم ها و استفاده از عطر و لوسیون خودداری کرد.
- افرادی که از لنزهای طبی استفاده میکنند باید چند هفته قبل لیزیک از لنز استفاده نکنند و به جای آن عینک بزنند.
- پزشک متخصص قبل از جراحی سوابق پزشکی شما، مشکلاتی مانند التهاب و خشکی چشم، عفونت در اثر لنز و … را بررسی می کند. تا جراحی را در زمان درست انجام دهد.
مراقبت های بعد از جراحی لیزیک چشم
در سراسر دنیا حدود 96 درصد افراد از جراحی لیزیک چشم برای رفع مشکلات انکساری رضایت داشته اند. بهبودی کامل و بازگشت بینایی در برخی از افراد حدود 3 ماه زمان می برد. مراقبت های اصولی بعد از جراحی می تواند روند بهبودی را تسریع ببخشد.
- بعد از جراحی علائمی از قبیل سوزش و خارش رایج هستند و فرد ممکن است دچار تاری دید و درد باشد.
- داشتن درد بعد از این جراحی با مسکن و قطره چشم رفع می شود و باید چند شب اول جراحی هنگام خواب از محافظ چشم استفاده کرد.
- برگشت بینایی بعد از جراحی کمی زمان بر است. البته زمان آن در افراد مختلف متفاوت است. معمولا دو تا سه ماه بعد جراحی فرد به بهبودی کامل می رسد و بینایی او تثبیت می شود. دو روز بعد از جراحی برای بررسی وضعیت و عوارض عمل باید به پزشک خود مراجعه کنید. تا 6 ماه ملاقات هایی با پزشک جهت بررسی نتیجه عمل خواهید داشت.
- در هفته های ابتدایی جراحی از آرایش کردن چشم بپرهیزید.
- از رفتن به استخر خودداری کنید.
- تمام توصیه های پزشک را جدید بگیرید و آن ها را انجام دهید.
- پس از جراحی باید در مقابل نور شدید قرار نگیرید و در صورت لزوم حتما از عینک آفتابی استفاده کنید.
جمع بندی
اکثر افرادی که جراحی لیزیک چشم را انجام داده اند از نتایج این جراحی رضایت داشته اند و بینایی آنها بهبود پیدا کرده است. این جراحی تنها برای افرادی که کاندید مناسب آن باشند انجام داده می شود. مدت زمان بهبودی و نتیجه جراحی کاملا به مهارت پزشک و تجهیزات مورد استفاده بستگی دارد. پس حتما قبل از تصمیم به جراحی از مهارت و تخصص پزشک و سابقه جراحی های او مطلع شوید.
منبع: webmd.com – mayoclinic